Sürüp barýarka, awtoulag rul diýlip atlandyrylýan sürüjiniň islegine görä sürmek ugruny ýygy-ýygydan üýtgetmeli.Tigirli ulaglar barada aýdylanda bolsa, ulagyň ruluny durmuşa geçirmegiň ýoly, sürüjiniň ulagyň rulunda (adatça öň ok) tigirleri uzyn ok bilen deňeşdirilende belli bir burçy sowmagydyr. ýörite işlenip düzülen mehanizmleriň toplumy arkaly ulagyň.Awtoulag göni çyzykda hereket edende, rul köplenç ýoluň gapdal päsgelçilik güýjüne täsir edýär we sürüjiniň ugruny üýtgetmek üçin awtomatiki usulda gaçýar.Bu wagt sürüji bu mehanizmi ulanyp, ruluň ters tarapa sowulmagy we awtoulagyň asyl hereket ugruny dikeltmek üçin ulanyp biler.Awtoulagyň hereket ugruny üýtgetmek ýa-da dikeltmek üçin ulanylýan ýörite edaralaryň toplumyna awtoulag dolandyryş ulgamy (köplenç awtoulag dolandyryş ulgamy diýilýär) diýilýär.Şonuň üçin awtoulag dolandyryş ulgamynyň wezipesi, awtoulagyň sürüjiniň islegine görä dolandyrylyp we sürülip bilinmegini üpjün etmekdir.[1]
Gurluşyk ýörelgesini redaktirlemek
Awtoulag dolandyryş ulgamlary iki kategoriýa bölünýär: mehaniki dolandyryş ulgamlary we hereketlendiriji ulgamlar.
Mehaniki dolandyryş ulgamy
Mehaniki rul ulgamy, ähli güýç geçiriji bölekleriň mehaniki bolan hereketlendiriji güýji hökmünde sürüjiniň fiziki güýjüni ulanýar.Mehaniki rul ulgamy üç bölekden ybarat: rul dolandyryş mehanizmi, rul we rul geçiriş mehanizmi.
1-nji suratda mehaniki rul ulgamynyň düzüminiň we ýerleşişiniň shemasy görkezilýär.Ulag öwrülende, sürüji rul 1-e rul momentini ulanýar.Bu tork, rul 2, rul uniwersal bogun 3 we rul geçiriji wilka 4 arkaly rul 5-e girýär.Rul hereketlendirijisi bilen güýçlendirilen tork we tizlenmeden soň hereket 6 rul goluna geçirilýär, soňra çep ruluň 9-a berkidilen 8-nji rul goluna 7-nji ruluň üsti bilen berilýär, şonuň üçin çep rul rul goldaýan çep rul düwmesi geçirilýär.Rul sowuldy.Sag rul 13 we degişli burçlar bilen goldaýan dogry ruldan sowmak üçin rul trapezoid hem berilýär.Rul trapezoid, çep we sag rullara berkidilen 10 we 12 trapezoidal gollardan we uçlary trapezoidal gollar bilen top ilikleri bilen birleşdirilen 11 ruldan ybaratdyr.
Surat 1 Mehaniki rul ulgamynyň düzüminiň we ýerleşişiniň shemasy
Surat 1 Mehaniki rul ulgamynyň düzüminiň we ýerleşişiniň shemasy
Ruldan rul geçiriji şaha çenli komponentleriň we bölekleriň hatary rul dolandyryş mehanizmine degişlidir.Ruluň golundan rul trapezoidine çenli bölekler we bölekler (rul düwmelerinden başga) rul geçiriş mehanizmine degişlidir.
kuwwatly dolandyryş ulgamy
Kuwwatlylyk ulgamy, sürüjiniň fiziki güýjüni we hereketlendirijiniň güýjüni rul energiýasy hökmünde ulanýan rul ulgamydyr.Adaty ýagdaýlarda, awtoulag dolandyrmak üçin zerur energiýanyň diňe az bölegini sürüji üpjün edýär we köpüsini hereketlendiriji hereketlendiriji enjam arkaly üpjün edýär.Şeýle-de bolsa, hereketlendiriji enjam işlemese, sürüji, adatça, ulagy dolandyrmak wezipesini özbaşdak ýerine ýetirmeli.Şonuň üçin kuwwatly dolandyryş ulgamy mehaniki rul ulgamy esasynda güýç dolandyryş enjamlarynyň toplumyny goşmak arkaly emele gelýär.
Iň köp massasy 50t-den ýokary bolan agyr ulag üçin, hereketlendiriji enjam işlemänsoň, mehaniki hereketlendiriji otlynyň üsti bilen sürüjiniň ruluna ulanýan güýji, ruluň ruluny ýitirmek üçin ýeterlik däl. .Şonuň üçin şeýle ulaglaryň hereketlendirijisi aýratyn ygtybarly bolmaly.
2-nji surat Gidrotehniki dolandyryş ulgamynyň düzüminiň shemasy
2-nji surat Gidrotehniki dolandyryş ulgamynyň düzüminiň shemasy
FIG.2, gidrawliki dolandyryş ulgamynyň düzümini we gidrawliki hereketlendiriji enjamyň turba geçirişini görkezýän shematiki diagramma.Kuwwatly enjamyň düzüm bölekleri: rul ýagy 9, rul nasosy 10, rul dolandyryş klapan 5 we rul silindr 12.Sürüji ruly 1 sagat tersine öwürende (çep rul), ruluň 7 goly rul 6 öňe hereket etmek üçin hereket edýär.Göni galstukyň çekiji güýji 4-nji ruluň üstünde hereket edýär we trapezoidal gol 3-e we rul 11-e öz gezeginde sag tarapa geçer.Şol bir wagtyň özünde, rul göni taýagy 5-nji rul dolandyryş klapanyndaky slaýd klapanyny hem herekete getirýär, şonuň üçin 12-nji rul silindriniň sag kamerasy nol suwuk üst basyşy bilen rul ýagyna birikdiriler.Pumpag nasosynyň 10-dan ýokary basyşly ýagy, rul silindriniň çep boşlugyna girýär, şonuň üçin rul silindriniň porşindäki sag gidrawliki güýç 11-nji galstukda itek taýagy arkaly ulanylýar, bu hem oňa sebäp bolýar saga geçiň.Şeýlelik bilen, sürüji tarapyndan rula ulanylýan kiçijik rul momenti, ruluň üstünde hereket edýän rul garşylyk momentini ýeňip biler.
